Pul Hekayəniz( Money Narrative)

Pul hekayəniz(Money Narrative) kitabının icmalı

Amy R. Cook

Maliyyəmizin bizə izah etdiyi hekayə şəxsi həyatımızın hekayələrindən fərqlənmir. Bu gün pulumuzu necə idarə etməyimiz sabah bizi hansı gələcəyin gözlədiyini müəyyənləşdirir.
“Pulunuzun İzahı: daha davamlı maliyyə gələcəyi qurmaq üçün hekayənizi anlamaq” kitabı bizə insanların puldan istifadə və sui-istifadə etmələrinin bir çox yolunu açıq şəkildə göstərir. Maliyyə dünyasında ediləcək və edilməyəcək şeyləri təbliğ etmək əvəzinə, gənc və yaşlı, varlı və kasıb, pulla necə davranacağını bilən və etməyənlərin maraqlı hekayələrindən öyrənirik.
Müəllif Amy R. Cook çətin maliyyə jarqonunu asanlaşdırır və həyatımız boyu istifadə edə biləcəyimiz pulla bağlı müdrikliyi bölüşür. Daha davamlı bir gələcək qurmağımıza kömək edəcək yaradıcı bir yol xəritəsi təqdim edərək şəxsi maliyyə tariximizi anlamağımıza kömək edir.

“Pul hekayəniz” kitabının icmalında ÖYRƏNƏCƏKSİNİZ:

* Mövcud maliyyə vəziyyətinizi necə təhlil etmək olar.
* Pula münasibətinizi necə müəyyənləşdirmək olar.
* Daha inamlı bir gələcək üçün pulunuzu necə idarə etmək olar.
* Qənaət etmək və ağıllı şəkildə investisiya qoymaq üçün maliyyəni duyğulardan necə qurtarmaq olar.

Giriş: Hər birimizin pulla əlaqəsi var

Uşaqlıqda velosiped sürməyi çox sevirdim. Beş yaşımda iki velosiped yarışında iştirak etdim və ikinci yeri tutdum və bunun üçün mükafat aldım. Ancaq beş yaşımda da bilirdim ki, ikili yarışda ikinci yer yalnız bir şey deməkdir: bir qalib və bir itirən var idi və mən də itirdim. Atam mənə məndən daha yüngül və “daha yaxşı” velosipedə sahib olduğu üçün itirdiyimi və mənə belə bir velosiped ala bilməyəcəyini söylədi. Bu təcrübə mənim ilk pul hekayəmin əsasını təşkil etdi. Bir neçə il sonra valideynlərim maddi cəhətdən çətin anlar yaşadılar və atamın inanılmaz stresini izlədikdən sonra pulun yenidən itkin bir komponentə çevrilməsinə qərar verdim. Pul haqqında başqa bir hekayə.
Ancaq pul hekayəm Sizin hekayənizdən fərqli olacaq, çünki hamımızın bənzərsiz hekayələrimiz var və həyatı fərqli şəkildə yaşayırıq. Bu kitab, tanış ola biləcəyiniz oxşar dilemmalarla qondarma personajlara əsaslanan qısa hekayələrin zirvəsidir. Həyatınızı yaxşılığa doğru dəyişdirən pul hekayələrini və ya yeniləməyə ehtiyacı olan hekayələri tapa bilərsiniz. Hər halda, sirr pərdəsini açıb öz pul hekayələrinizi təhlil edərək, onların maliyyə məqsədlərinizə və geridə qoymaq istədiyiniz mirasa uyğun olub olmadığını müəyyən edə bilərsiniz.

Fəsil 1. Daşınmaz Əmlak Müqaviləsi

Daşınmaz əmlak / ev sahibliyi ümumi investisiya portfelinizin dəyərli bir hissəsi ola bilər. Sabit faizli ipoteka sabit ödənişlər təmin edir və borc zamanla azalır və nəticədə onu ödəyəcəksiniz. Ev sahibliyi ilə əlaqəli vergi güzəştləri də var. Mənzil almağa hazır olub-olmadığınızdan şübhələnirsinizsə, kirayə ilə öz evinizin nisbətini təhlil etmək üçün maliyyə mütəxəssisinə müraciət etmək faydalı ola bilər. Hal-hazırda ev almaq mümkün deyilsə, gələcəyə hazırlaşmaq üçün tədricən ilkin ödəniş toplamaq üçün bir plan hazırlaya bilərsiniz. Özünüzdən soruşun:
* Yaxın beş ildə böyük bir alış və ya investisiya planlaşdırıram?
* Əgər belədirsə, mən bu hekayənin bəzi hüquqi və maliyyə aspektləri haqqında düşünmüşəm?
* Əlavə araşdırma tələb edən mənim üçün aydın olmayan boşluqlar varmı?
Prosesə başlamazdan əvvəl böyük alışlar (Ev və ya kirayə əmlak) haqqında danışın və plan qurun. İşə götürülən mütəxəssisləri və ümumiyyətlə bütün prosesi, o cümlədən əlavə gözlənilməz xərcləri diqqətlə araşdırın. Maddi cəhətdən düzgün hazırlaşdığınızdan əmin olun. Yoxdursa, məqsədə çatma vaxtı ilə bir plan hazırlayın.

Fəsil 2. Yeniyetmə Sahibkar

İstər maliyyə mövzularını müzakirə etməyi sevəsiniz, istərsə də onları mümkün qədər çox uzaq tutmağa çalışasınız, pul həyatımızın ayrılmaz bir hissəsidir. Bütün pullarımızı xərcləsək, çətin vəziyyətə düşərik. Bütün pullarımızı yığsaq, bəlkə də sevdiyimiz fəaliyyətlərdən məhrum ola bilərik. Amma maliyyə mövzularına emosional yanaşmadan çıxaraq, pulumuzu idarə edəcək bir plan hazırlasaq, uşaqlarımıza da eyni vərdişləri öyrətməyimizə kömək edər. Özünüzə sual verin:

– Mən uşaqlarımla pul idarəçiliyi haqqında əsas söhbətlər aparırammı?
– Mən onları tətil, universitet planlaması və s. kimi onlarla bağlı ev maliyyə məsələlərinə daxil edirəmmi?
– Mən maliyyə məsləhətçimə maraq göstərdikləri zaman yeniyetməm və ya kiçik yaşlı uşağım ilə maliyyə planlamasının əsasları haqqında danışmasını xahiş etmişəmmi?

Uşaqlarınızla pul haqqında danışın və onları maliyyə qərarlarının qəbulu prosesinə cəlb edin, xüsusən də bu, onlara aid olan sahələrdə baş verəndə. Bu, ailəvi bir gecə əyləncəsi və ya nəyəsə pul yığmaq üçün ola bilər. Yaşlarına uyğun karyera və maliyyə ilə bağlı stolüstü oyunlar oynamağı və bu oyunları real həyat və tanıdıqları insanlarla əlaqələndirməyi düşünün. Onları öz bank və ya əmanət hesablarını yaratmağa, hədəflərini müəyyən etməyə və birlikdə onları izləməyə təşviq edin.

Fəsil 3: Başlamaq Üçün

Əgər maliyyə planlaşdırma prosesinə yeni başlayırsınızsa, ilk addım olaraq, hər hansı mövcud kredit kartı borcunu ödəməklə başlamaq vacibdir. Bu, digər sahələrə investisiya etmək üçün əlavə pul axınını azad edəcək. Borcunuzu ödədikdən sonra, ən azı üç aylıq əsas ailə xərclərini ödəyə biləcək bir təcili yardım fondu yaratmaq vaxtıdır. İndi borcunuzdan qurtulub təcili yardım fondu qurduğunuzu təsəvvür edək və üç il ərzində ev almaq istədiyinizi düşünək.

Birinci addım? Aylıq məqsədlərinizə çatmaq üçün lazım olan məbləğləri müəyyənləşdirin. Buna əsasən, ev almaq hədəfinizə çatmaq üçün yol xəritəsi hazırlayın. Bu, ikinci yarımştat iş tapmaq, restoran xərclərini azaltmaq, ərzaq, səyahət və digər xərcləri azaltmağı əhatə edə bilər. Yoxlamalı olduğunuz bəzi xərclərə mobil telefon ödənişləri, kabel televiziyası, internet, avtomobil xərcləri və kredit izləməsi daxildir.

Bundan başqa, bilmədiyiniz işçi faydalarına diqqət yetirin. Bunlar arasında məhdudlaşdırılmış səhmlər (RSU), qeyri-kvalifikasiyalı səhmlər (NSO) və işçilərin səhmləri almaq proqramları (ESPP) ola bilər. Maliyyə planlaşdırmasının digər vacib bir elementi də sığorta planlamasıdır. Yetərli sığorta sizi, sevdiklərinizi və əmlakınızı gözlənilməz vəziyyətlərdən qorumağa kömək edə bilər. Avtomobil sığortası, kirayəçi sığortası, ev sahibləri sığortası, həyat sığortası və əlillik sığortası kimi sığorta növlərini nəzərdən keçirin. Nəhayət, maliyyə planlayıcısı ilə investisiya planlaşdırmasını nəzərdən keçirin. Bu, vergi planlaması, təhsil planlaması, mülkiyyət planlaması və daha çoxunu əhatə edə bilər.

İlk geniş icmal bəzən böyük bir “görüləsi işlər” siyahısı kimi görünə bilər, lakin bunu kiçik addımlara böləndə daha idarə oluna bilən bir prosesə çevrilir. Bu prosesə ən yaxşı yanaşma ixtisaslı maliyyə məsləhətçisini işə götürmək olardı. Bu addım planlama məqsədlərinizə doğru irəlilədikcə sizə yol göstərmək və dəstək olmaq üçün məsləhətçinizin bir bələdçi rolunu oynamağına imkan yaradacaq.

Fəsil 4. Maariflənmiş Sahibkar

Maliyyə planlaşdırması hər zaman üç əsas dəyişənə əsaslanır: xərclərimiz, qazancımız və yığdığımız vəsaitlər. Rəqəmlər uyğun gəlmədikdə, bu dəyişənlərdən birini ya artırmalı, ya da azaltmalıyıq.

Biznes qurmanın ilkin mərhələlərində müştəri bazanızı genişləndirmək üçün çalışarkən asanlıqla bu prosesə qapılmaq mümkündür. Lakin bir anlıq geri çəkilib, əgər yaratdığınız işi qoruyub saxlamaq istəyirsinizsə, diqqət yetirməli olduğunuz əsas məqamları nəzərdən keçirin.

Yeni bir biznesə başlamaqdan əvvəl əlavə xərcləri, məsuliyyətləri və imkanları araşdırın və müəyyən edin. Rəqəmlərinizi nəzərdən keçirərkən fürsət xərclərini və işə sərf etdiyiniz zamanın dəyərini nəzərə almağı unutmayın.

Əgər artıq bizneslə məşğulsunuzsa, rəqəmlərinizi mütəmadi olaraq nəzərdən keçirin və lazımi yerlərdə dəstək və rəhbərlik üçün müraciət edin ki, boşluqlar və imkanları müəyyən edə biləsiniz. Sahibkar olaraq öz güclü və zəif tərəflərinizi tanıyın ki, böyüməkdə olan sahələrdə dəstək ala və işlərin bir hissəsini başqalarına həvalə edə biləsiniz. Ən əsası, biznes və şəxsi bank hesablarını və kredit xətlərini ayırın, bu, planlama və şəffaflıq üçün vacibdir. Biznes planlaşdırması ilə bağlı kömək almaqdan çəkinməyin. Bir çox əlavə amillər var və yaxşı bir maliyyə komandası gəlirinizi necə idarə edəcəyiniz və biznesinizi necə inkişaf etdirəcəyiniz məsələsində böyük fərq yarada bilər. Sonda, özünüz üçün uzun müddətə fayda paketi əlavə etməyi unutmayın. Əgər pul axını bunu davamlı olaraq etməyə imkan vermirsə, biznesin inkişafı və ya başqa bir fəaliyyətə keçid barədə qərar qəbul etmək üçün qiymətləndirmə və vaxt müəyyən edilməlidir.

Fəsil 5. Sandviç Nəsli

Kollec planlaşdırması və yaşlı valideynlərə qayğı göstərmək, insanların həyatlarının müəyyən mərhələsində qarşılaşdığı məsələlərdir. Lakin bu vəzifələri yerinə yetirərkən öz maliyyə sağlamlığımızı təhlükəyə atsaq, əzizlərimizə fayda vermək əvəzinə onlara zərər vurmuş oluruq. Məsələn, əgər ödəyə bilməyəcəyiniz bahalı bir özəl məktəbə pul xərcləyirsinizsə, bu, evinizdə əlavə stres və gələcək maliyyə problemləri yaradacaq və bu da ailənizə mənfi təsir göstərəcək.

Təyyarədə uşağınıza oksigen maskasını taxmadan əvvəl özünüzə taxmalı olduğunuz deyildiyi kimi, maliyyə məsələlərində də özünüzü önə qoymaq yaxşı fikirdir. Maliyyə planlaşdırmasının digər sahələrində olduğu kimi, məqsədlərə daha tez toxunmaq və plan qurmaq daha faydalıdır.

Özünüzə bu sualları verin: “Məqsədlərimə doğru yolda olduğumu təmin etmək üçün şəxsi maliyyə planımı mütəmadi olaraq nəzərdən keçirirəmmi?” “Başqa xərclər mənim maliyyə gələcəyimi təhlükəyə ata bilərmi?” “Maliyyə qərarlarımla bağlı emosiyalarım məntiqi düşüncəni üstələyirmi?”

Problemləri böyümədən əvvəl həll etmək üçün tərəfdaşınızla və ya ailə üzvlərinizlə mühakimə etmədən narahatlığınızı bölüşün. Potensial bir vəziyyət haqqında panikaya düşmək əvəzinə, faktları və mümkün seçimləri toplamağa yönəlin. Bütün variantların xərclərini təxmin etmək əvəzinə dəqiq araşdırmalar aparmaq üçün “görüləcək işlər” siyahısı tərtib edin. Lazım gələrsə, yardım üçün peşəkar məsləhətə müraciət edin.

Fəsil 6: Miskin Milyonçu

Bəzi insanlar üçün gəlirləri artdıqca, xərcləri daha sürətlə yüksəlir və pul yoxa çıxır. Bu, daha çox pul ehtiyacından deyil, ümumi vərdişlərlə bağlı ola bilər. Belə bir həyat tərzi yaratdığı stres və narahatlıq, sakitliyinizi qurban verməyə və imkanlarınız çərçivəsində yaşamamağa dəyməz. Hərçənd ilk baxışdan bəzi şeylərdən imtina etmək təslim olmaq kimi görünə bilər, bu, əslində güc verən bir addım ola bilər. Bu, sizin vəziyyətinizi qiymətləndirmək və yenidən düşünmək imkanı yarada bilər və mövcud yolunuzda qalmaqdan daha böyük bir böyüməyə doğru irəliləməyinizə şərait yarada bilər.

İldə bir-iki dəfə gəlirinizi, xərclərinizi və pul axınınızı nəzərdən keçirin ki, dəyişiklikləri izləyib yeniləyə biləsiniz. Artan xərcləri qarşılamaq üçün əlavə borc götürməyin. Bunun əvəzinə, dəyişkən bonusları və “əlavə” gəlirləri xərcləri artırmaq əvəzinə məqsədlərinizə yönəltməyi düşünün. Diskresion (seçimə bağlı) bonusları və gəlirləri sabit xərclərə bağlamaq vərdişindən əl çəkin və həddindən artıq yorğun və stressli hiss etdiyiniz zaman vəziyyəti nəzərdən keçirməyi heç vaxt təxirə salmayın. Bəzi sadə düzəlişlər vəziyyəti müsbət istiqamətə dəyişə bilər. Əgər ümumi maliyyə vəziyyətinizi analiz etməkdə çətinlik çəkirsinizsə, əlavə məsləhət almağı düşünün.

Fəsil 7: Toplama Dərsləri

Hamımızın özünəməxsus maraqları və bizə sevinc gətirən şeylər var. Bəziləri pulsuzdur, digərləri isə daha baha başa gələ bilər. Bu mövzu hobbilər və maraqlar haqqında deyil. Hansı hobbiniz olursa olsun, əsas məsələ ona münasibətinizdir. Bəzi insanlar ehtiyacları olmayan şeylərə pulları çatmadığı halda xərcləyir, bu isə tamam başqa bir hekayədir. Əgər maliyyə hədəflərinizə doğru irəliləyirsinizsə və vacib maliyyə ehtiyaclarınızı təmin edirsinizsə, istədiyiniz şeylərə pul ayırmaqda və xərcləməkdə sərbəstsiniz – özü də günahkarlıq hissi olmadan.

Heç bir səbəb olmadan özünüzü günahkar hiss etməyin və maliyyə planlaşdırmasından imtina etməyin, çünki bunun sevdiyiniz şeylərdən imtina etməyinizə səbəb olacağını düşünürsünüz. Əksinə, məcburi maliyyə ehtiyaclarınıza müəyyən faizlər ayırdıqdan sonra, hobbilər, səyahət və ya istədiyiniz hər şey üçün ayrıca bir hesab açmağı düşünün. Həyat yoldaşınızla maraqlarınız, həvəs və hobbilər haqqında danışın və hər ikiniz razılaşdığınız fikirləri yazın ki, eyni səhifədə olasınız. Nəhayət, maliyyə planınızı və hədəflərinizi illik olaraq nəzərdən keçirin və zərurət yarandıqda yenidən baxın.

Fəsil 8. Boşanma Dilemması

Mən hər zaman qabaqcıl planlaşdırmanı dəstəkləmişəm və boşanma bu baxımdan istisna deyil. Əgər gələcəyinizdə boşanma ehtimalını görürsünüzsə, artıq indi hərəkətə keçin. Gerçəkliyi qəbul etmək lazımdır ki, boşanma və ya boşanma ehtimalı haqqında düşünmək asan və xoş bir şey deyil, ona hazırlıq görmək isə daha da çətindir. Buna mümkün qədər göz yummaq cazibədar ola bilər, amma öz qayğınıza qalmaq bizim idarə edə bildiyimiz az şeylərdən biridir və xüsusilə həyatda böyük dəyişikliklər və çətinliklərlə qarşılaşdığımız zaman daha da vacibdir. Biz hamımız necə daha yaxşı qayğı göstərə biləcəyimizə dair fikirlərlə qarşılaşmışıq, lakin tez-tez bizi yoqa, meditasiya və ya terapiyaya yönləndirirlər. Maliyyə təşkilatı isə bu siyahıya əlavə edilməlidir, çünki bu, ümumi sağlamlığımızın mühüm komponentidir.

Həyat yoldaşınızla tez-tez ev təsərrüfatının maliyyə vəziyyəti haqqında danışın. Ən yaxşı ssenari üçün planlaşdırın, lakin digər ehtimallara da hazır olun. Hərəkətə keçin, maliyyə vəziyyətinizi təşkil edin və zərurət olduqda peşəkar məsləhət alın. Həyat yoldaşınızın hər şeyi idarə etdiyini güman etməyin və vəziyyətin pisləşə biləcəyinə dair xəbərdarlıq siqnallarını heç vaxt göz ardı etməyin.

Fəsil 9: Boş Çəllək

Maliyyə planlaşdırması hər kəs üçün unikal bir prosesdir və bu, əsasən sizin həyat mərhələniz, vərdişləriniz və disiplin səviyyənizdən asılıdır. Məsələn, bəziləri hər ay dincliklə ödənişini etdikləri kredit kartına sahib ola bilərlər, bu müddət ərzində xallar qazanaraq. Digərləri isə daha yaxşı vərdişlər qazanana qədər kredit kartını gizlətmək lazım olduğunu hiss edirlər. Maliyyə planlaşdırması hamıya uyğun bir proses deyil. Lakin hamımızın əlimizdə olması lazım olan əsas prinsiplər var: təcili yardım fondu, düzgün sığorta örtükləri, investisiya vasitələri və miras planı.

Özünüzə sual verin: “Maliyyə planımda və ya sizə yaxın olan insanlarda (məsələn, valideynlər) boşluqlar varmı?” Əgər sizdə olduğunuz yer ilə olmaq istədiyiniz yer arasında böyük fərqlər varsa, daha böyük dəyişikliklər və yeni vərdişlər qazanmaq lazım ola bilər. Həyat yoldaşınızla və ya sevdiklərinizlə bir söhbət açın və suallar verin. Əgər onlar bu müzakirəyə daxil olmaq istəmirlərsə, heç olmasa, cəhd etdiniz. İndiki maliyyə narahatlıqlarınızı üç əsas məsələ olaraq düşünün və bu həftə daha çox məlumat toplamaq və hərəkətə keçmək üçün atacağınız addımları yazın. Gecəni yuxusuz qoyan mövzuları müzakirə etməkdən çəkinməyin. Həll yollarını və müsbət dəyişiklikləri araşdırmaq düşündüyünüzdən daha asan ola bilər.

Fəsil 10: Gözlənilməz Dul

Atamın vəfatı ilə şəxsi təcrübəm maliyyə planlaşdırması haqqında mümkün qədər çox öyrənmək marağımı artırdı və bu da başqalarına eyni şeyi etməkdə kömək etməyə olan həvəsimə çevrildi. Sevdiklərimizi itirmək düşüncəsi və ya öz ölümümüz fikri, başa düşüləndir ki, çox vaxt qaçmaq istədiyimiz bir mövzudur. Benjamin Franklin’in məşhur deyimi kimi: “Yalnız iki şey dəqiqdir: ölüm və vergi.”

Buna görə, həyat yoldaşınızla söhbət edin və evinizin xərcləri, maliyyə hesabları ilə bağlı ikinizin də “məlumatlı” olduğundan əmin olun. Həyat yoldaşınızın hər şeyi idarə etməyi biləcəyini düşünməyin, müzakirə və yoxlama olmadan. Bir maliyyə təşkilatı binderi(bu, sənədləri və ya materialları bir yerə toplamaq üçün istifadə olunan xüsusi qovluqdur) hazırlayın və bir yerdə nəzərdən keçirin. Siz və həyat yoldaşınız binderin harada olduğunu bilməkdən əlavə, onun yerini əlavə etibarlı bir dostunuz və ya ailə üzvü ilə də paylaşın. Binderin təşkili bir neçə saat vaxt ala bilər, amma əldə edəcəyiniz faydalar böyük olacaq – indiki vaxtda rahatlıq və sevdikləriniz üçün arxada qoyulacaq dəyərli bir hədiyyə.

Fəsil 11: Həyatı Dəyişdirən Qazanc

İstər bir startapda, istərsə də ictimai şəkildə ticarət olunan bir şirkətdə, ya da qeyri-ictimai ticarət olunan bir şirkətdə işləyirsinizsə, yaxud da öz biznes sahibisinizsə, diversifikasiya maliyyə investisiya planınızın mühüm bir komponentidir. Müəyyən aktiv sinifləri digərlərindən daha çox böyüdükdə və ya azaldıqda, zamanla artıq və ya az çəkili ola bilərsiniz. Müntəzəm nəzərdən keçirmələr portfelin saxlanması üçün kritik bir hissədir və idarə oluna bilən sistematik olmayan riskləri müzakirə etmək üçün zəruridir. İnvestisiya sistematik/şərait riski daşıyır ki, bu da adətən qaçınılmazdır, amma müxtəlif vasitələr, sənaye sahələri və şirkətlər vasitəsilə investisiya edərək, ümumi strategiyanızdakı riskləri azalda bilərsiniz.

Şirkət faydalarını, məsələn, səhmləri, xüsusən də bunların sizin xalis dəyərinizin böyük bir faizini təşkil etdiyi halda, gözardı etməyin. Konsektrasiya(“Konsektrasiya” (latıncadan “concentratio”) diqqətin müəyyən bir şeyə yönəldilməsi və ya fikrin bir nöqtəyə cəmlənməsi prosesidir) riskinin artmasına imkan verməyin və strategiyanızı yoxlamağı unutmayın. Suallar verməkdən çəkinməyin. Müqavilənizdəki qeyri-müəyyən və ya qarışıq dillər üçün HR departamentinizlə əlaqə saxlayın. İnvestisiya və aktivlərin bölgüsünü müntəzəm olaraq nəzərdən keçirin və zərurət olduqda balansı düzəldin. Yüksək konsentrasiyalı mövqelərdən emosiyaları çıxarın və qısa və uzunmüddətli məqsədlərinizə fokuslanın. Nəhayət, investisiyaların diversifikasiyasını təmin edin və strategiyanızı rəy üçün xarici bir mütəxəssisə yoxlatmağı unutmayın.

Fəsil 12: Ailə Biznesi

Ailə biznesləri və kiçik bizneslər irs planlaşdırmasını gözardı etməyə daha çox meyllidirlər. Bu, bəlkə də, işin satılacaq olmaması, ömür boyu işləməyi planlaşdırmaları və ya işin arxasında əhəmiyyətli bir dəyərin olmadığını düşünmələri ilə bağlıdır. Ancaq mükəmməl bir kiçik biznesin dəyəri bir plan hazırlandıqda təqaüddə gözəl bir gəlir mənbəyinə çevrilə bilər.

Bundan əlavə, maliyyə komandanızın bir hissəsi olan müstəqil işçiləri işə qəbul edərkən, onların irs planının nə olduğunu soruşun. Çoxsaylı CPA-lar, maliyyə məsləhətçiləri və vəkillər müstəqil işçilər kimi fəaliyyət göstərir. Bununla bağlı bir problem yoxdur, amma gözlənilməz bir şey baş verdikdə, onların nə olacağına dair məlumat sahibi olmağınız vacibdir. Məsələn, prosesdə işləri kim idarə edəcək və ya əhəmiyyətli kağız sənədləri ilə nə olacaq?

Hər il proaktiv biznes planlaşdırması aparmağı və uzunmüddətli perspektivdə borc, əlillik və irs planlaşdırmasını daxil etməyi unutmayın. Əgər onları potensial irs planınız kimi düşünürsünüzsə, sizin üçün işləyən ailə üzvləri ilə danışın ki, hər kəs eyni fikirdə olsun. Ehtiyacınız olarsa, araşdırma aparın və kömək alın; bunun üçün təlim almış mütəxəssislər var və bir çoxu spesifik sənaye sahələrində ixtisaslaşıb. İrs planı qurduqdan sonra, istəklərinizi təmin etmək və mümkün mübahisələrdən qaçmaq üçün hüquqi sənədlər və ya müqavilələr hazırlayın.

Fəsil 13: İki Bacının Hekayəsi

İki bacı (adlarını Ella və Charlotte qoyaq) böyük bir miras aldı. Ella, nənəsi ilə vaxt keçirmə şansına sahib idi və o, ona verdiyi bilikləri öz həyatına tətbiq etməyi bacardı. Həm də maliyyə mövzularına təbii bir marağı vardı. Charlotte isə sərvətini qorumaqda o qədər də maraqlı deyildi. Mirasını almamışdan əvvəl, Charlotte tez-tez borclarını idarə etmək üçün Elladan kömək istəyirdi.

Charlotte’un xərcləmə vərdişləri Ella’yı narahat edirdi. Hərçənd Charlotte’un bu prosesi düzgün idarə etməsi üçün böyük bir fürsəti vardı, o zaman öz həyatında bunun dəyərini görmürdü. Lakin o, hələ də gəncdir və ümid edək ki, özünü və bacısı ilə münasibətlərini düzəltmək üçün qərar verəcək. Əks halda, Ella, bacısının davamlı olaraq ondan borc istəməsindən dolayı, ona qarşı inciklik hiss edə bilər.

Hər birimiz maliyyə qərarlarımız üzərində və arxamızda buraxmaq istədiyimiz miras üzərində seçim sahibiyik. Müsbət dəyişikliklər etmək birdən-birə baş verməyəcək, amma hədəflərimizi sabotaj edə biləcək maliyyə düşüncələrini tanıyaraq onları yaxşılaşdırmaq üçün çalışmalıyıq.

Maliyyə ilə bağlı hiss etdiyiniz təbii, lakin siz və ailəniz üçün sağlam olmayan mənfi emosiyalarla bağlı inanclardan xəbərdar olun və onları sual edin. Miras pulunu tam aldıqdan sonra onu ümumi planınıza daxil edin. Miras pulunu “fərqli pul” və ya “sizin pulunuz deyil” kimi qəbul etməyin. Miras aldığınızda, artıq o sizin pulunuzdur və öz pulunuz kimi qəbul edilməlidir.

Fəsil 14: Doğru Komandanın Olmasının Əhəmiyyəti

İstər yeni başlayırsınız, istərsə də maliyyə sahəsində təcrübəli olasınız, maliyyə məsləhətçisi, dəyişən mühitdəki variantlar və resurslarla naviqasiya etmək üçün komandanıza dəyərli bir əlavə ola bilər.

Bir qərar verməzdən əvvəl iki və ya üç məsləhətçi ilə müsahibə aparmağı tövsiyə edirəm. Etibar etdiyiniz və prosesi və qəbul etdiyiniz qərarları başa düşdüyünüzə əmin olmaq üçün vaxt ayırmağa hazır olan birini seçin. Sizin maliyyə komandanız maliyyə şəklinizin üzərində bir çətir kimi xidmət edir; zaman keçdikcə şəkil inkişaf etdikcə komandanız da yəqin ki, böyüyəcək. Başlanğıcda yalnız bir bankir və bir sığorta agentiniz ola bilər. Planınızın mürəkkəbliyi artdıqca, zamanla böyüməyinizi optimallaşdırmaq üçün komandanızı bir vergi mütəxəssisi, maliyyə planlayıcısı, investisiya məsləhətçisi və miras planlaşdırma vəkili ilə tamamlayın. Potensial maliyyə planlayıcısından soruşmaq üçün bir neçə sual:

– Siz necə qeydiyyatdan keçmisiniz (investisiya məsləhətçisi, broker, sığorta agenti)?
– Mənə qarşı fidusiar vəzifəniz( bu, bir şəxsin və ya qurumun başqa bir şəxsin və ya tərəfin maraqlarını qorumaq üçün daşıdığı etibarlı və məsuliyyətli mövqedir. Fiduciar vəzifəsi olan şəxs və ya təşkilat, həmin şəxs və ya tərəfin maliyyə və ya hüquqi maraqlarını ən yüksək dərəcədə dürüstlük və etibarla idarə etməli və qorumağa borcludur) olacaqmı?
– Hansı lisenziyalar və peşə dərəcələrinə maliksiniz? Sizin investisiya fəlsəfəniz nədir? Girişiniz olan investisiya variantlarında hər hansı məhdudiyyətlər varmı?
– Hansı xidmətlər təklif edirsiniz və hərtərəfli maliyyə planlaşdırması ilə məşğul olursunuzmu? Plan tövsiyələrini həyata keçirməyə kömək edirsinizmi?
– Xidmətləriniz üçün necə ödəniş alırsınız?
– Neçə müştəriniz var və adətən hansı tip müştərilərlə işləyirsiniz?
– Biz nə qədər tez-tez görüşəcəyik və ya nəzərdən keçirəcəyik? Bu görüş şəxsən, Zoom vasitəsilə, yoxsa telefonla olacaq? Mən sizinlə, yoxsa komandanızın digər üzvləri ilə görüşəcəyəm?
– Sizə bir şey olsa, mənim hesablarımı kim idarə edəcək?

Nəticə: Pul Hekayəniz

Öz pul hekayəniz barədə düşünərkən, aşağıdakı sualları nəzərdən keçirin və cavablarınızın arxasındakı “nə üçün”ü bilin: Pul ilə bağlı ən erkən xatirəniz nədir? Gənc olduğunuz zaman, maliyyə mövzuları açıq müzakirə olunurdu, yoxsa heç danışılmırdı? Pul üslubunuz daha çox hansı valideyninizlə üst-üstə düşür? Böyüyərkən şahid olduğunuz nəticələrə əsaslanaraq heç maliyyə qərarı vermisinizmi? Kifayət qədər pulunuzun olmamasından qorxursunuzmu? İndiyə qədər verdiyiniz ən yaxşı (və ən pis) maliyyə qərarınız nədir? Hazırda sizin ən böyük maliyyə hədəfiniz nədir?

Ümid edirəm ki, bu kitab öz pul hekayəniz barədə düşünməyə və söhbətlərə səbəb olacaq. Maliyyə planlamanızda və öz pul hekayənizi kəşf etməkdə sizə uğurlar arzu edirəm!